XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Jose Maria Agirre,
Gure poetarik aipatuen eta eraginkorrenetakoa izanik, barne sentimenduen adierazpideetan eta poesi baliabideetan bide berriak eta emankorrak ireki dizkio euskal lirikari.
Bere olerki bildumarik garrantzitsuenak hauexek dira:
Olerki honetan egileak elizaren barnean, isilean kokatzen du bere burua.
Gustura sentitzen da, barru isil horretan bake gozoa aurkitzen duela; kanpotik, baina, eguzkiaren dei erakargarria sentitzen du.
Poetaren barnean bi indarrok tirabiran dihardute.
Gaia mistikoa bada ere, tonu arinez tratatua dago, jostalaria da nolabait.
Bederatzi ahapaldi direlarik, lehenengo bietan (1-2) borroka hori aurkeztu egiten da, eragin biak azalduz.
Hurrengoetan, berriz, bi eretako joerak tartekatuz agertzen dira (geldimina-hegamina...), azken hiruretan hegamina nola edo hala nagusitzen dela, poetak irtetea erabakiz, ebatziari arinegia baderitzo ere.
Unitatea bertsoa dela esan dezakegu, bertsolaritzan hitz horri ematen zaion zentzuan, zortziko txiki ezagunaren metrika jarraitzen baitute:
Neurri txikia izateak frogatzen du berez sakona edo serioa behar lukeen gaiari tratamendu arinagoa eman nahi izan diola poetak, neurri handiagoei itzuri eginez.
Maila fonikoan Lizardiren ohizko txikikariak ageri zaizkigu:
Morfosintaxi mailan ez da hiperbaton gogorrik gertatzen, baina bai, ordea, elipsia, aditzarena bereziki.
Zalantzarik gabe, maila semantikoan iristen du olerkiak bere joritasun handiena, metafora, imajina eta beste baliabide ausart xarmangarriren bidez.
Hona zenbait:
...elizaren sabela
... (barrua)
PROSOPOPEIA
Hari xehea
... (argi izpia)
METAFORA
bixkar-bixkarrean
usoak dirudite
teilatu ertzean
IMAJINA